Mensen van kleur: onze tijd komt vanzelf

De programma’s genoemd in dit artikel zijn online terug te kijken bij de uitzender. Ze zijn niet gelinkt, omdat shows die racisme goedpraten geen enkel platform verdienen.

Witte mensen, het is tijd dat jullie je stem laten horen! Witte mensen, dit is niet het moment voor jullie om te spreken. Het kan voor ons, wit of white passing*, weleens ingewikkeld zijn om met die tegenstrijdigheden om te gaan. Het is belangrijk dat we constant onze mond opentrekken als het over racisme gaat. En het is net zo belangrijk dat wij de plekken waar wij altijd uitgenodigd worden te spreken, gaan delen met zwarte mensen. Zeker als het gaat om racisme. Juist als het gaat om racisme.

Witte media

Die plekken die ik bedoel zijn dan voornamelijk de media. Sinds het begin der tijden verkondigen witte mensen overal en nergens hun mening over racisme. Ik zeg mening, omdat witte mensen niet bepalen wat en wanneer iets racisme is, ook al vinden ze van wel. Zoals Jort Kelder of Angela de Jong die bij Beau aanschuiven om vervolgens niks te zeggen wat echt zinnig is. En niet alleen witte mensen, want white-passing mensen kunnen er ook wat van. Zoals Olcay Gülsen. Zij komt even bij RTL Boulevard vertellen dat we terug moeten naar het ‘probleem’, namelijk ‘agressieve’ Akwasi – hallo, problematische stereotypering – in plaats van te focussen op de ‘onschuldige, niet grappige, grap’ – hallo, wit privilege – van Johan Derksen. Mijn broek zakte daarvan af.

White-passing

Een ander voorbeeld is beautyblogger Serena Verbon. Zij verscheen gisteren (d.d. 19 juni 2020) met een interview in Linda. Zij is namelijk óók slachtoffer van racisme. Serena is Indische Nederlander. Onder de noemer Indische Nederlanders vallen Indische Nederlanders, dat zijn witte mensen die in koloniaal Nederlands Indië zijn geboren, en Indo-Europeanen, dat zijn nakomelingen van een witte Europeaan en een njai, een huishoudster c.q. bijzit en Indonesische. Zij is Indo-Europeaan, net als ik, dus van kleur. Maar wel white-passing, omdat onze huidskleur op de kleurstaal dichterbij wit is dan zwart. De ervaringen van Serena geloof ik zonder twijfel, die staan niet terecht. Waar ik me aan stoor is dat ze op donderdag 18 juni 2020 een duidelijk statement innam tegen racisme via haar Instagram Story’s en op vrijdag 19 juni een interview had op de website van Linda. Waar was die snelheid toen zwarte mensen zich lieten horen?

Not about you

Serena heeft meer dan 118.000 Instagramvolgers. Het is belangrijk dat ze haar stem laat horen. Maar het is extreem fout dat haar ervaringen als Indo-Europeaan worden gedeeld alsof ze onder Black Lives Matter vallen. Zéker als er tientallen, honderden, duizenden zwarte vrouwen in Nederland zijn die zich uitspreken over racisme sinds de geboorte van Jezus Christus. Het was verkeerd van Serena om op de uitnodiging van Linda. in te gaan. Ze had makkelijk kunnen zeggen dat Linda. beter een zwarte vrouw kon interviewen. Iemand die een wit platform zoals Linda. goed kan gebruiken om haar stem te versterken. Het is volkomen onjuist als je een post plaatst waarin je semi-begrijpt dat het not about you gaat om het vervolgens about you te maken door akkoord te gaan met een interview over jouw ervaringen.

All Lives Matter

“Black Lives Matter draait om, het moge duidelijk zijn, zwarte mensen. Zij werden jarenlang, en nog steeds, onderdrukt en zelfs gebruikt als slaven. Maar hetzelfde geldt voor Indische Nederlanders. Waarom gaat de discussie dan niet ook over hen?” (Jager, 2020). Naast dat deze vraag heel erg verkeerd is, is het ook nog eens heel erg problematisch. Het is een klassieke All Lives Matters. Indische Nederlanders zijn geen zwarte mensen, daarom gaat de discussie niet over ons. Lijkt me erg simpel.

One size fits all

Racisme is geen one size fits all. Ik maak niet het racisme mee dat mijn zwarte vrienden meemaken. Mensen van kleur zijn uitgescholden, zeker weten achtervolgd, regelmatig gestereotypeerd en ongetwijfeld afgewezen vanwege hun huidskleur. Die waarheden, daar twijfelen alleen witte mensen aan. Het grote verschil is dat zwarte mensen op dagelijkse basis geconfronteerd worden met institutioneel racisme. Zij worden systematisch klein gehouden door instellingen, worden structureel tegengewerkt in hun leven en worden op individueel niveau constant gewezen op het feit dat ze niet-wit zijn. De stemmen van zwarte mensen worden onophoudelijk gewist. En dan komt Linda. die het witste bruine meisje van de klas laat vertellen over haar ervaringen met racisme. En dat terwijl de klas vol zit met zwarte mensen die consequent overgeslagen worden. Serena had haar plek moeten geven aan iemand die onophoudelijk wordt genegeerd door witte media. Ook al is er eerder aandacht besteed aan zwarte mensen. Al was dat honderd keer gedaan.

Blijf praten

Betekent dit dat Serena of Linda. niks mogen zeggen over racisme of andere mensen van kleur niet aan het woord mogen laten over racisme? Absoluut niet. Praat erover, zo veel mogelijk en dan iets meer. Doe inderdaad niet ‘zuur’, zoals Serena zegt in het artikel, en vraag je niet af ‘wanneer wij dan’. Black Lives Matter is alleen écht niet de surfplank waar je op kan staan om die boodschap te verkondigen. Wanneer ik Indo-Europeanen oproep op te staan tegen racisme, bedoel ik dus niet dat we de kruiwagen van zwarte mensen af moeten pakken.

Medestanders

Dus ja, witte en white-passing mensen, het ís tijd om je stem te laten horen. Besef dat witte mensen en mensen van kleur geen zwarte mensen zijn. Onthoud dat witte mensen nooit met racisme te maken hebben en dat mensen van kleur nooit hetzelfde racismetrauma hebben als zwarte mensen. Vergeet niet dat witte mensen en mensen van kleur slechts nederige medestanders zijn in deze strijd. Zwarte bevrijding betekent bevrijding voor alle mensen van kleur. Geef je plek in witte media aan mensen die al eeuwen het zwijgen opgelegd krijgen: zwarte mensen.


Jager, I. (2020, 19 juni). Serena (35) is Indisch en heeft óók last van racisme: “Black Lives Matter helpt ons allemaal”. Linda. https://www.linda.nl/nieuws/interview/racisme-serena-verbon-indisch-indonesie/

*White-passing: ‘doorgaan voor wit’ is wanneer iemand van kleur, die tot een gemarginaliseerde gemeenschap behoort, gezien wordt als wit waardoor ze meer privileges genieten.